Παρότι δεν αισθανόμαστε άνετα ή φοβόμαστε κάποιες καταστάσεις, γιατί ο άνθρωπος επιμένει να αντιμετωπίζει τον φόβο του; Γιατί ενώ φοβόμαστε τις ταινίες θρίλερ συνεχίζουμε να τις βλέπουμε; Γιατί ενώ μας φοβίζει η ιδέα του bungee jumping, τολμάμε τελικά να πηδήξουμε στο κενό; Υπάρχει κάποιο θετικό όφελος απ’ όλο αυτό; Ίσως και να υπάρχει!
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι όταν από μόνοι μας αποφασίζουμε να βιώσουμε μια αρνητική για μας εμπειρία, εκτός από εφίδρωση και ταχυκαρδία αποκτούμε και μηχανισμούς αντιμετώπισης του άγχους. Προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι ασκήσεις όπως ο διαλογισμός, η έντονη πνευματική και σωματική άσκηση αλλά και η σεξουαλική δραστηριότητα αναγκάζουν τον εγκέφαλο να μειώσει τις λειτουργίες του σε συγκεκριμένες περιοχές του, οι οποίες σχετίζονται με το “μάχομαι ή φεύγω” (fight or flight). Με αυτό το τρόπο, ο εγκέφαλος φτάνει σε σημείο να “κλείσει” ώστε να προστατευθεί από το έντονο σοκ, τον πανικό και την υπερβολική σκέψη.
Σύμφωνα με το μοντέλο Προσαρμοστικής Βαθμονόμησης της Ευαισθησίας στο Άγχος (ACM), η υψηλή διέγερση σε αγχωτικές εμπειρίες συμβάλλει στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο αντιδρούμε σε άλλες μελλοντικές καταστάσεις υψηλής διέγερσης. Αυτό σημαίνει ότι η έκθεση σε τέτοιου είδους εμπειρίες μπορεί να μας διδάξει πώς να χειριστούμε τα αρνητικά συναισθήματα πιο αποτελεσματικά στο μέλλον. Έτσι, εάν κάποιος πηγαίνει να βλέπει ταινίες τρόμου με την οικογένειά του, δημιουργεί ένα μοτίβο αντιμετώπισης αγχωτικών καταστάσεων για το μέλλον.
Ο λόγος λοιπόν που μας αρέσει να κάνουμε πράγματα που εμπεριέχουν φόβο είναι επειδή δημιουργούμε τελικά ένα μοτίβο αντιμετώπισης του άγχους, που μας προστατεύει από μελλοντικά “τραύματα”. Όπως έλεγε και ο Justine Musk, «Ο φόβος είναι ένα ισχυρό κτήνος, αλλά μπορούμε να το μάθουμε».
©Νικολέττα Σεφέρου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας